कृष्णा नदी बद्दल माहिती / Krishna River Information in Marathi
श्रीमंत कृष्णा नदीला भगवान श्रीकृष्णाचे नाव आहे; Krishna River Information in Marathi लाडक्या काळोख आणि अंधकारमय स्वामीने देशभर पूजा केली. अरबी समुद्रापासून काही किलोमीटर अंतरावर नदीने बंगालच्या उपसागराकडे जाणे निवडले आहे. महाराष्ट्र, कर्नाटक, तेलंगणा आणि आंध्र प्रदेश. हजारो किलोमीटर आणि हजारो वर्षांच्या प्रवासात नदी, भाषा, जीवनशैली, अन्न आणि संस्कृतीत आश्चर्यकारक विविधता आहे.
कृष्णा खो in्यात महाराष्ट्राला वरचे तिरंगी राज्य होण्याचा आशीर्वाद आहे. महाराष्ट्रात पडणा Western्या पश्चिम घाटाच्या सह्याद्रीच्या रांगा कृष्णा नदीच्या सुरुवातीच्या प्रवाहासाठी आहेत. महाराष्ट्रात नदीला ‘कृष्णा माई’ म्हणजे ‘मातृ कृष्ण’ नावाच्या स्त्री रूपात ओळखले जाते. Krishna River Information in Marathi कृष्णा नदी ही महाराष्ट्रातून वाहणारी एक महत्त्वाची नदी आहे आणि त्याला धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व आहे. सातारा, सांगली आणि कोल्हापूर या जिल्ह्यांची शेती व अर्थव्यवस्था कृष्णा मुख्य प्रवाहात भरभराट करते.
येथे आम्ही महाराष्ट्रात कृष्णा नदीची झलक देण्याचा प्रयत्न करतो. हा लेख महाराष्ट्र नद्यांच्या आठवड्यात २०१ India साठी तयार केलेल्या महाराष्ट्र विशिष्ट नदी प्रोफाइलवर आधारित आहे.
कृष्णा बेसिनची ठळक वैशिष्ट्ये
कृष्णा नदी ही पूर्वेकडील पुरातन वाहणा .्या द्वीपकल्पातील एक आहे. गंगा, गोदावरी आणि ब्रह्मपुत्रानंतरची ही भारतातील चौथी मोठी नदी आहे. महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्यातील जोर गावाजवळ पश्चिम घाटातून महाबळेश्वरच्या उत्तरेस १alade m मीटर उंचीवर आणि आंध्र प्रदेशातील हमासालदेवी (कोडुरुजवळ) बंगालच्या उपसागरामध्ये १ 14०० कि.मी. लांबीचा रस्ता ओलांडल्यानंतर नदीच्या काठावरुन पश्चिमेकडील घाटावरुन नदी उगवते. Krishna River Information in Marathi कृष्णा बेसिनचे क्षेत्रफळ २,58, 48. S चौ.कि.मी आहे, जे देशाच्या एकूण भौगोलिक क्षेत्राच्या जवळपास%% आहे. खो the्यातील सर्वात मोठा भाग, कर्नाटकात सुमारे 44% आहे. २ the% बेसिन महाराष्ट्रात पडतो, तेलंगणात सुमारे १ and% आणि आंध्र प्रदेशात आणखी १%%.
खोरे साधारणतः त्रिकोणी आकाराचे असून उत्तरेस बालाघाट रेंज, पूर्वेस व दक्षिणेस पूर्व घाट आणि पश्चिमेस पश्चिम घाटांनी वेढलेले आहे. पश्चिम घाटाच्या सह्याद्रीस पूर्वेकडे धावणा hills्या टेकड्यांचे समूह खो bas्याच्या दक्षिण-पश्चिम सीमेवर चिन्हांकित करतात. कृष्णा आणि कावेरी खोins्यांमधील सीमा देवारायण दुर्गा वन -मार्गाने चिन्हांकित केलेली आहे – कर्नाटकातील तुमकूर जिल्ह्याच्या पूर्वेकडील भागातील डोंगराच्या साखळीस स्थित 42२.२k कि.मी.चा एक छोटासा तुकडा आहे. [१] खोin्याचे अंतर्गत भाग साधारणत: पूर्वेकडे सरकलेला पठार आहे.
खोin्यात वार्षिक-पर्जन्यमानाचा 85% भाग नै -त्य मॉन्सूनमध्ये पडतो. असमानपणे वितरित होणारा पाऊस खोin्यात तात्पुरते आणि अवकाशाच्या रूपात बदलतो. पश्चिम घाटाच्या 25 कि.मी. रुंद क्रिस्ट झोनमध्ये कृष्णा खोin्याचे सर्वात वरचे भाग म्हणजे सर्वात जास्त पर्जन्यमानाचा पट्टा आहे. या आवाक्यात वार्षिक पाऊस 1000 ते 3000 मिमी पर्यंत असतो. Krishna River Information in Marathi पश्चिम घाटातील पर्जन्यवृष्टीच्या क्षेत्रात पडणा River्या या नदीत नदी आणखी प्रवेश करते ज्यामध्ये वार्षिक mm०० मिमी पेक्षा कमी पाऊस पडतो. पूर्व किनारपट्टीकडे हळूहळू पाऊस 900 मिमी पर्यंत वाढतो. खोin्यात सरासरी वार्षिक पाऊस 1096.92 मिमी आहे.
कृष्णा नदीच्या मुख्य उपनद्या
महाराष्ट्रात कृष्णा नदीचा प्रवाह सुरू झाल्यावर साधारणपणे दक्षिण वाहते. कोयना, वर्ण, पंचगंगा आणि दोधगंगा यासारख्या उपनद्या पश्चिम महाराष्ट्रातील कृष्णाला भेटण्यासाठी घाटाच्या उतारापासून पूर्वेकडे वाहतात. कुरुंदवाडजवळ कर्नाटकात प्रवेश केल्यावर नदीने पूर्वेकडे वळण लावले आणि सुमारे 300 किमी लांबीचे प्रवाह वाहिले. कर्नाटकात घाटप्रभा आणि मालप्रभा सारख्या उपनद्या कृष्णा नदीला भेटतात. कर्नाटकातील कदलूर (रायचूर) येथे कृष्णा नदीचा संगम होण्यापूर्वी भीमा ही महाराष्ट्र, कर्नाटक आणि तेलंगणा राज्यामधून 6161१ किलोमीटर अंतरावर वाहणा Krishna्या कृष्णा नदीची सर्वात मोठी उपनदी आहे. आंध्र प्रदेशातील कुर्नूलजवळ कृष्णा नदीत दक्षिणेकडून तुंगभद्र ही आणखी एक मुख्य उपनदी जोडली गेली असून कर्नाटकातील पश्चिम घाटाचा एक मोठा भाग वाहून गेला आहे. Krishna River Information in Marathi नदी, मुसी, पालेरू आणि मुनेरू यासारख्या छोट्या उपनद्या नदीच्या पूर्वेकडील कोरड्या ईशान्य भागात तेलंगणा व आंध्र प्रदेशमधून वाहणा the्या नदीत सामील होतात पण त्यात जास्त पाणी भरत नाही. खालील सारणी मुख्य उपनद्यांची लांबी देते-
नदीची लांबी व तिथल्या मुख्य उपनद्या (स्त्रोत: सीडब्ल्यूसी कृष्णा बेसिन प्रोफाइल) श्री. क्रमांक ट्रिब्यूटरी लेन्गथ (किमी) 1 कृष्णा 1435.072 भीमा 860.673 तुंगभद्र 551.564मुसी 352.025 मालाप्रभा325.746घाटप्रभा 298.737मुनेर 217.798 वरना 158.439 कोयना 15110 दूधगंगा 129.7811.5an
महाराष्ट्रातील कृष्णा खोरे
एकूण ड्रेनेज क्षेत्रापैकी २13१69 69 S चौरस किमी कृष्णा खोरे in 4 25२25 चौरस किलोमीटर क्षेत्र महाराष्ट्रात आहे. महाराष्ट्रातील पाणलोट प्रामुख्याने कृष्णा मुख्य प्रवाहात (वरच्या कृष्णा उप बेसिन आणि मध्यम कृष्णा व घटप्रभा उप खो bas्यांचा छोटासा भाग) आणि भीमा उप खोरे यांचा समावेश आहे. महाराष्ट्रासाठी भीमा उप खोरे स्वतंत्र नदी खोरे म्हणून मानले जाऊ शकतात कारण हे आकाराने ब large्यापैकी मोठे आहे (महाराष्ट्रात येणा Krishna्या कृष्णा नदीच्या सर्व उप खोins्यांपैकी सर्वात मोठे) आणि भीमा नदी राज्य हद्दीत कृष्णामध्ये विलीन होत नाही. महाराष्ट्राचा.
हा लेख अशा प्रकारे महाराष्ट्रातून वाहणा Krishna्या कृष्णा मुख्य प्रवाहातील पाण्यावर केंद्रित आहे. १ 14०० कि.मी. लांबीपैकी km०१ कि.मी. Krishna River Information in Marathi कृष्णा मुख्य प्रवाहात महाराष्ट्रातून वाहते, ज्याची लांबी km०१ कि.मी. आहे आणि सुमारे 66 576666 चौरस किलोमीटर पाणलोट तीन जिल्ह्यात पसरले आहे. सातारा, सांगली आणि कोल्हापूर. [२] महाराष्ट्रातील कृष्णा सब-बेसिनचा नकाशा खाली दिला आहे.
महाराष्ट्रातील कृष्णा उप-खोरे कोसळत आहेत (स्त्रोत: जलसंपदा विभाग महाराष्ट्र यांनी तयार केलेल्या अप्पर कृष्णा सब बेसिनसाठी एकात्मिक राज्य जल योजना)
सांस्कृतिक आणि आध्यात्मिक महत्त्व
महाराष्ट्रात कृष्णा नदीचे संपूर्ण लांबी संपूर्ण ‘घाट’ द्वारे आहे. घाटावर बरीच मंदिरे बांधली गेली. पेशवेच्या काळात १80 in० मध्ये नदीवर बांधलेल्या मेनवली घाटाद्वारे कृष्णा नदीकाठ सुशोभित झाली. []] आज ती जागा बॉलिवूड चित्रपटांच्या शूटिंगसाठी लोकप्रिय ठिकाण आहे. []] एकेकाळी सांगलीची राजधानी असलेल्या एका छोट्या राज्याचे सांगली शहर असेच घाट आहे. पौराणिक कथा सांगते की या प्रदेशात एकेकाळी रामा आणि सीता यांच्या वनवासात वास्तव्य होते. Krishna River Information in Marathi महाराष्ट्रातील अध्यात्मिक आणि पौराणिक फॅब्रिक हे कृष्णा आणि कोयना, व्हेना, पंचगंगा सारख्या उपनद्यांनी सुरुवातीच्या प्रवाहाशी जवळून विणले गेले आहे. विशेषतः कृष्णासमवेत या उपनद्यांचे संगम अनेक लहान आध्यात्मिक स्थाने आहेत.
महाराष्ट्रातील कृष्णाच्या प्रवाहासाठी सर्वसाधारण दिशा दक्षिणेकडे आहे, परंतु कृष्णा अगदी कमी लांबीसाठी उत्तर दिशेने प्रवास करतो तेव्हा फक्त एकदाच आहे. ते वाई जवळील पसार्णी गावात आहे. हा परिसर ‘उत्तर वाहिनी’ (उत्तर प्रवाह) या नावाने स्मारक केला जातो.
Let’s start Krishna river information in marathi
कृष्णा नदीच्या कालावधीत जैवविविधतेच्या मोठ्या श्रेणीचे समर्थन केले जाते. विशेषत: पश्चिम आणि पूर्व घाटांना जोडलेल्या खोin्याच्या सीमेवर विविध मूळ वनस्पती, झाडे, पक्षी आणि वन्य प्राणी आहेत. सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पासाठी घाटाचे जाड झाडे उतार आहे. पश्चिम महाराष्ट्राचा हा पहिला व्याघ्र प्रकल्प आणि महाराष्ट्र राज्याचा चौथा व्याघ्र प्रकल्प आहे. Krishna River Information in Marathi संरक्षित क्षेत्र म्हणजे कोयना अभयारण्य आणि चांदली राष्ट्रीय उद्यान आणि ing 74१.२२ चौरस किलोमीटर क्षेत्रातील आणि चांदली राष्ट्रीय उद्यान, एकूण ११6565..56 चौरस किलोमीटर क्षेत्रातील दोन संरक्षित क्षेत्रामध्ये हे पसरले आहे. []] हा परिसर सातारा, सांगली, कोल्हापूर आणि रत्नागिरी या चार जिल्ह्यांत पसरलेला आहे. जानेवारी २०१० मध्ये जाहीर करण्यात आलेल्या सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पात वाघ, गौर, हरण, बिबट्या मांजरी, पँथर्स, स्लोथ बीयर, बार्किंग हिरण, माऊस हिरण इत्यादी वन्यप्राण्यांचे घर आहे. सोलापूर जि. लुप्तप्राय पक्षी प्रजातींचे ग्रेट इंडियन बस्टार्ड हे महाराष्ट्र एक घर आहे.
धरणे व बॅरेजेस
महाराष्ट्रातील कृष्णा खोin्यात धरणाचा व्यापक विकास झाला आहे. महाराष्ट्रातील अप्पर कृष्णा उप-खोरे जरी संपूर्ण कृष्णा पाणलोट क्षेत्रातील दुसर्‍या क्रमांकाचे धरण असलेले उप-बेसिन असले तरी कृष्णा मुख्य प्रवाहात वाहते. अप्पर कृष्णा उप खोin्यात 188 धरणे, 4 बॅरेजेस आणि 57 वीयर्स आहेत. तेथे तब्बल 61 उपसा सिंचन योजना आणि 10 वीज घरे आहेत! बेसिनमधील धरणे, एलआयएस आणि पॉवर हाऊसेसचे वर्चस्व स्पष्टपणे खाली दिलेल्या तक्त्यात प्रतिबिंबित केले आहे ज्यामध्ये कृष्णा बेसिनमधील उप-बेसिननिहाय जलसंपदा संरचनांचे सारांश दिले गेले आहे. Krishna River Information in Marathi जलविद्युत निर्मितीसाठी मोठी धरणे तैनात केली गेली आहेत, तर उपसा सिंचन योजनांमुळे या भागाची उसाची लागवड होत आहे. यापैकी काही प्रकल्प कृष्णा मराठवाडा पाटबंधारे योजना (केएमआयएस), कोयना हायड्रो इलेक्ट्रिक पॉवर स्टेशन चतुर्थी २०१२ मध्ये महाराष्ट्रात अनावरण झालेल्या सिंचन घोटाळ्यामध्ये वैशिष्ट्यीकृत झाले आहेत. केएमआयएसने रु. 2,462.55 कोटी कोयना एचई पॉवर स्टेशन चतुर्थ श्रेणीची किंमत रु. 1,091.27 कोटी
सारणी: बेसिननिहाय संख्या आणि जलस्रोत संरचनेचे प्रकार (स्रोत: सीडब्ल्यूसी पी. 9 by द्वारे कृष्णा बेसिन प्रोफाइल) श्री. क्रमांक-बेसिनडॅमबॅरेजेसविर्सअनिकट्सलिफ्टस पॉवर हाऊस 1 भीमा लोअर 685005002 भिमा अप्पर 2730103093 कृष्णा लोअर 29200144 कृष्णा मध्यम 34000845 कृष्णा अप्पर 188457061106 तुंगभद्र लोअर 37003437 तुंगभद्र अप्पर 3110113535
खाली खोin्यातील काही महत्त्वाची धरणे खालीलप्रमाणे आहेत
अप्पर कृष्णा खोin्यातील महत्त्वाची धरणे (स्रोत: केंद्रीय जल आयोगाचे कृष्णा बेसिन प्रोफाइल), श्री. प्रोजेक्टचे नाव नाव लोकेशन स्टोरेज क्षमता
(एमसीएम)
पूर्ण होण्याचे वर्ष 1धाम दामकृष्ण प्रमुख पाटबंधारे प्रकल्प वाई सातारा जि महाराष्ट्र महाराष्ट्र 1१.०5-१19 72 G घाटप्रभा दाम घाटप्रभा मध्यम सिंचन प्रकल्प (जलविद्युत व पाटबंधारे) कोल्हापूर जि.
कृष्णा पाण्यावर वाढते दावे
ऊस लागवडीचा वाढता ठसा: महाराष्ट्रातील कृष्णा खोin्याच्या पाण्याचा सर्वात मोठा ग्राहक ऊस आहे. महाराष्ट्रातील कृष्णा खोin्यात येणारे तिन्ही जिल्हे उदा. ऊस उत्पादनात सातारा, सांगली आणि कोल्हापूर आघाडीवर आहेत. Krishna River Information in Marathi कोल्हापूर हा राज्यातील दुसर्‍या क्रमांकाचा ऊस उत्पादक जिल्हा आहे आणि हा राज्याच्या उत्पादनापैकी 14.98 टक्के आहे. राज्यातील ऊस उत्पादनात जवळपास %० टक्के ऊस हे तीन जिल्ह्यांचा वाटा आहे (सांगली .5..5१% आणि सातारा .5..57%). []]
गेल्या एक दशकात या जिल्ह्यांमधील ऊस क्षेत्राचे प्रमाण जवळपास दुप्पट झाले आहे. खोin्यात ऊस प्रामुख्याने पृष्ठभागावर सिंचन केले जाते. []] हे पाणी गुळगुळीत पीक ज्याला प्रति हेक्टर 000 45,००० कम पाण्याची आवश्यकता आहे []] २०१२-१-13 मध्ये तीन जिल्ह्यांमध्ये २.6 लाखाहून अधिक हेक्टरवर लागवड करण्यात आली. []] २०० 2005-०5 ते २०१२-१-13 या कालावधीत उसाखालील जिल्हानिहाय क्षेत्रामध्ये वाढ दर्शविणारी सारणी अखेरशी जोडली गेली आहे.
कृष्णा पाण्याचे पश्चिमेकडील वळण: कृष्णा खोin्यात बांधल्या गेलेल्या कोयना धरणात महाराष्ट्रातील सर्व धरणांमध्ये सर्वाधिक २ live3636 एमसीएम (१० TM टीएमसी) जलसाठा क्षमता असून, त्यात १ 195 66 मेगावॅट क्षमतेची पाच उर्जा आहेत. Krishna River Information in Marathi या १ 1920 २० मेगावॅट क्षमतेपैकी पहिल्या टप्प्यात ते चौथीपर्यंतची क्षमता कृष्णा खोin्यातील पाणी पश्चिम वाहणार्‍या पाण्याच्या अतिरिक्त पात्रात वळवा. २०१० च्या केडब्ल्यूडीटी पुरस्कारानुसार, कोयना धरण दरवर्षी कृष्णा खो from्यातून पश्चिम वाहणार्‍या नद्यांमध्ये 1911.4 एमसीएम पाणी वळवते. [१०] नागार्जुनसागर किंवा श्रीशैलम सारख्या जलवाहिनी धरण जवळजवळ शून्य जलसाठा होता तेव्हा २०१-15-१-15 मध्ये भीषण दुष्काळसदृश परिस्थितीतही हे विचलन सुरूच होते.
प्रस्तावित इंट्रा-बेसिन बदल्या: धरणे व वीज घरांच्या व्यतिरिक्त कृष्णा खोin्याबाबत महाराष्ट्र सरकारतर्फे अनेक इंट्रास्टेट दुवे प्रस्तावित आहेत. एकूण सात पैकी चार दुवे अप्पर कृष्णा खोin्यात प्रस्तावित आहेत. खालील सारणी या दुवे आणि त्यांच्या तपशीलवार प्रकल्प अहवालाची स्थिती (डीपीआर) सारांशित करतात.
वरिष्ठ क्र. डीपीआर 1 अप्पर कृष्णा – भीमा (सहा लिंक्सची यंत्रणा) कृष्णा-भीमा कॉम्प्लेटेड 2 कोयना – मुंबई शहर कोयना कॉम्प्लेटेड 4 कोल्हापूर-सांगली-सांगोला कृष्णा आणि भीमा कॉम्प्लेटेड
पहिल्या दुव्यास मान्यता नुकतीच महाराष्ट्र शासनाच्या विशेष मंत्रिमंडळ बैठकीत देण्यात आली आहे. [११] पहिल्या टप्प्यात 7 टीएमसी पाणी कृष्णाकडून भीमा नदीकडे भूमिगत पाईप्सद्वारे वळविण्यात येणार आहे. पहिल्या टप्प्यात या केबिनने ,,8१ crore कोटी रुपये मंजूर केले. एसएएनडीआरपी व जलसंपदा विभागाच्या राज्य अधिका including्यांसह अनेक तज्ञांनी उच्च किमतीची आणि कमी व्यवहार्यतेच्या कारणास्तव या वळणावर विरोध दर्शविला आहे.
कृष्णा खोin्यातील धरणाचे दुष्परिणाम
कोयना धरणाने जलाशयात भूकंप वाढविला: १ 19 6464 मध्ये बांधले गेलेले १० 105 टीएमसी क्षमतेचे धरण धरणे व भूकंप यांचा परस्परसंबंध सिद्ध करण्यासाठी जगातील सर्वोत्तम स्थान मानले जाते. [१२] खरं तर कोयना हे जलाशय-प्रेरित भूकंपाच्या कृतीचा अभ्यास करण्याचे जगातील एकमेव उदाहरण आहे. Krishna River Information in Marathi भूकंपशास्त्रज्ञ यावर जोर देतात की कोयना आणि वारणासारख्या जलाशयांमध्ये पाच दशकांत अधिकृतपणे १.१ lakh लाखहून अधिक भूकंप झाले आहेत. गेल्या महिन्यात 25 नोव्हेंबर, 2016 रोजी कोयना धरणाच्या उत्तरेस 10 किमी अंतरावर रिश्टर स्केलवर 4.3 तीव्रतेचा भूकंप नोंदविला गेला. [१]] धरणाच्या क्षेत्रात सात महिन्यांत रिश्टर स्केलवर 4.5 तीव्रतेचा हा पाचवा भूकंप होता.
अलमट्टी धरणाच्या पाण्याच्या परिणामामुळे पूर: कर्नाटकातील विजापूर जिल्ह्यात अलमट्टी धरणाच्या पाण्याच्या परिणामामुळे अप्पर कृष्णा खोin्यात महाराष्ट्राला पूर येत आहे. [१]] ऑगस्ट २०० 2005 मध्ये मुसळधार पावसानंतर कोयना धरणातून मोठ्या प्रमाणात पाणी सोडण्यात आले. अल्मट्टी धरणाच्या पाण्याची पातळी वाढली. [१]] सातारा, सांगली आणि कोल्हापूरसह कर्नाटकातील काही भागात अल्मट्टी धरणाच्या पाण्याच्या साठ्यामुळे विनाशकारी पूर आला. अंदाजे तोटा रु. 600 कोटी होता. [१]] दोन्ही राज्यांनी केलेल्या संयुक्त तपासणीद्वारे या विषयाकडे लक्ष दिले गेले होते. [१]] तेव्हापासून महाराष्ट्र आणि कर्नाटक सरकार यांच्यात असे समज आहे की आलमट्टी धरणाची पातळी 8१ above मीटरच्या वर जाऊ नये. [१]]
कर्नाटकने आलमट्टी धरणाची उंची 9१ m मीटर वरून 4२4 मी पर्यंत वाढवण्याची योजना केल्याने हा मुद्दा पुन्हा समोर आला आहे. Krishna River Information in Marathi तात्विकांचा इशारा देण्यात आला आहे की यामुळे केवळ अल्मट्टी जलाशयातील बॅक वॉटर इफेक्ट खराब होईल, ज्यामुळे सातारा, सांगली आणि कोल्हापूरमधील पुराची वारंवारता वाढेल. धरणाचा ब्रेक विश्लेषण अहवाल, आपत्ती व्यवस्थापन अहवाल आणि अलमट्टी धरणाची उंची वाढविण्यासाठी आणीबाणी कृती योजनांनी या विषयाकडे लक्ष दिले नाही. [१]]
या संदर्भातील आणखी एक दृष्टिकोन म्हणजे तो म्हणजे हिप्परगी बॅरेज होय, समुद्रसपाटीपासून 53 53१. m मीटर एवढे एफआरएल असून महाराष्ट्रातील पूर निर्माण करण्यास कारणीभूत असणा Al्या अल्मट्टी धरणाच्या वरच्या बाजूस २०,००० क्युमेक्स पूर रचना आहे. परंतु यासंदर्भात पुढील कोणतीही माहिती उपलब्ध नाही.
कृष्णा नदीची पाण्याची गुणवत्ता
२०१ Pol-१-15 च्या केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या अहवालात कृष्णा नदीसह त्याच्या अनेक उपनद्या आहेत ज्या नद्यांचे प्रदूषित भाग ओळखतात आणि त्यांना जीर्णोद्धारासाठी प्राधान्य देतात. नदीकाठच्या प्रदूषणात शहरी केंद्रे महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहेत. महाराष्ट्रात सर्वाधिक संख्या (12) आहे. एकूण १२ लांबीचे stret ताळे हे कृष्णा व त्याच्या उपनद्या आहेत.
नियोजन आयोगाच्या अहवालानुसार [२०] साताara्याचा सर्वाधिक वाटा असून अनुक्रमे सुमारे .5२. cent टक्के आणि २२..9 टक्के सांडपाणी व घनकचरा सोडण्यात आला असून त्यानंतर कराड यांचा समावेश आहे. मुख्यत: साखर उद्योग आणि डिस्टिलरीमधून प्रदूषण सोडल्यामुळे कराड ते सांगलीपर्यंत नदीचा प्रवाह अत्यंत प्रदूषित झाला आहे. Krishna River Information in Marathi सांगली, मिरज व कुपवाड येथील अहवालानुसार नगरपरिषदेतून निर्माण होणा about्या सांडपाण्यापैकी सुमारे 99 टक्के आणि महानगरपालिकेतर्फे 50 टक्के मलनि: सारण सोडले जात असून एकूण 48.645 एमएलडी पर्यंत उपचार न करता सोडण्यात आले आहे. कोल्हापूर आणि सांगलीतील बर्‍याच उद्योगांमधून नदीत सोडण्यात येणाlu्या बडबड वाहनांचा भार जास्त आहे. घनकचरा व्यवस्थापनाची अनुपस्थिती जे प्रदूषणाचे दुर्लक्षित कारण होते आता एक ‘मोठी समस्या’ म्हणून ओळखली गेली आहे. [२१]
कृष्णा खोin्यातील प्रदूषित ताणलेले स्रोत (स्रोत: नदीच्या पाण्याच्या गुणवत्तेच्या जीर्णोद्धार, सीपीसीबी, २०१-15-१-15) स्ट्रेट्स स्ट्राईक लेन्गथच्या रिवव्हरडेट्स
(किमी)
बीओडी रेंज किंवा कमाल मूल्य (मिग्रॅ / एल) प्राधान्य वर्ग सीपीसीबीमहाराष्ट्र 1 कृष्णासिंदी ते कुरुंदवाडी २००5..4-२.०II2 इंद्रायणीमोशी ते अलांदी 6868..1-9.२ आय3 पंचगंगाशिरोल ते कोल्हापूर 44.–.6.IV4 आयआयआयरासंगवी av.dnaकिरायदी 8080.ddकिरावा 808
सारांश
धरणांची वाढती संख्या, उसाची लागवड, शहरी आणि औद्योगिक पाण्याची मागणी यामुळे खोin्याचे तोंड पालटले आहे. Krishna River Information in Marathi धरणांच्या खालच्या बाजूला कृष्णा नदीच्या पाण्याचा साचलेला भाग पुढील उपचार न केलेले सांडपाणी, साखर डिस्टिलरीज आणि इतर उद्योगांद्वारे प्रदूषित करीत आहे.
सतत धरण बांधण्याच्या कारणास्तव, अप्पर कृष्णा उप-खोरे त्याच्या बंद होण्याच्या दिशेने झेप घेत आहे, म्हणजे जवळजवळ सर्व गाळाचे पात्र आणि खोin्यातील पाणी बंधारे अडकले आहे. [२२] डेल्टावर पोहोचणा Krishna्या कृष्णा वंशामध्ये एकूणच 94% घट झाली आहे. [२ []
नदी वाहून नेण्याची क्षमता खूपच लांब केली जात आहे.
Ganga river information in marathi
या लेखाबद्दल, आशा आहे की, आपणास हा लेख मराठीमध्ये आवडला असेल.