स्वामी विवेकानंद (Swami Vivekananda Information in Marathi)
स्वामी विवेकानंद किंवा नरेंद्र यांना त्यावेळी बोलावले गेले होते, त्याचा जन्म १२ जानेवारी, 1863. रोजी झाला
होता. तेजस्वी आणि उर्जावान असलेल्या त्याच्या आईने त्यांना अत्यंत अस्वस्थ आणि नियंत्रित करणे कठीण केले. Swami Vivekananda Information in Marathi “मी मुलासाठी देवाकडे प्रार्थना केली, पण त्याने मला
त्याचा एक राक्षस पाठविला,” ती कधीकधी निराशपणे म्हणायची. पण तो वाईट मुलगा नव्हता. त्याला भटक्या भिक्षूंबद्दल लवकर आकर्षण होते जे भारतात सामान्य आहेत आणि ते मौजमजेसाठी ध्यान करण्याचा सराव करीत होते.
जसजसे त्याचे वय वाढत गेले तसतसे नरेंद्र आपल्या अभ्यासामध्ये पारंगत झाले आणि शिक्षकांना आश्चर्यचकित
केले. महाविद्यालयीन काळात त्यांनी पाश्चात्य तत्त्वज्ञान आणि तर्कशास्त्रात प्रभुत्व मिळवले आणि हिंदू धर्माच्या रूढीवादी विश्वासांवर गंभीरपणे शंका घेतली. त्याला वाटले की, हे आयुष्यातील सर्वात निश्चित मार्गदर्शक आहे.
परंतु त्याच्या आत्म्यासुरतेचे कारण त्याला आवडत नाही. याच सुमारास त्यांची भेट श्री रामकृष्ण नावाच्या एका
पवित्र माणसाशी झाली. पवित्र पुरुष अनेक प्रकारे नरेंद्रपेक्षा वेगळ्या पार्श्वभूमीवर होता, तरीही नरेंद्र त्याच्याकडे
आकर्षित झाले. एकीकडे रामकृष्ण वेडे आणि एकमौमानियाक असल्याचे भासले, तरीसुद्धा, पवित्र माणसाने
इतर कोठेही अनुभवलेल्या गोष्टीपेक्षा पवित्र वातावरण फिरवले. नरेंद्र यांनी जितके जास्त पाहिले तितकेच त्याला
विलक्षण पवित्रता आणि सर्वात विलक्षण पवित्रता दिसली.
***
जसजसे त्यांचे संबंध वाढत गेले तसतसे नरेंद्र यांना संन्यासच्या आदर्शांनी काढून टाकले, ही संकल्पना म्हणजे
जीवनातली सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे देवाची जाणीव होणे. रामकृष्ण मरण पावल्यानंतर नरेंद्र यांनी
संन्यासीचे व्रत घेतले आणि स्वामी विवेकानंद झाले. दोन वर्षे तो आध्यात्मिकदृष्ट्या वाढत असताना आणि
अनेक त्रास अनुभवत संपूर्ण भारतभर फिरला. त्यांनी भारतातील दारिद्र्य पाहिले आणि धर्माच्या भूमिकेबद्दल
आणि जनतेच्या दु: खावर खोलवर विचार केले. त्याने आपल्या शहाणपणाने थोर राजांना प्रभावित केले, तरीही
समाजातील नम्र लोकांकडून अभिमान बाळगल्या.
त्याच्या भटकंतीमुळे धर्माचा खरा अर्थ समजून घेण्यात मदत झाली. जेव्हा तो त्याच्या दोन भावा शिष्यांना
म्हणाला की तो रेल्वे स्टेशन वर दिसला,
मी संपूर्ण भारत प्रवास केला आहे. परंतु, माझ्या बंधूनो, लोकांची भयंकर दारिद्र्य आणि दु: ख स्वत: च्या
डोळ्यांनी पाहताना मला फार त्रास झाला आणि मी माझे अश्रू रोखू शकलो नाही. आता माझा ठाम विश्वास आहे
की त्यांच्यातील दारिद्र्य आणि त्यांचे दुःख दूर करण्याचा प्रयत्न न करता त्यांच्यामध्ये धर्म उपदेश करणे व्यर्थ आहे. या कारणास्तव – भारतातील गरिबांच्या तारणासाठी अधिक मार्ग शोधण्यासाठी – की आता मी अमेरिकेत जात आहे.
आम्हाला हे समजले पाहिजे की अशा वेळी भारतात अशी चर्चा जवळजवळ पाखंडी होती. समाजाने म्हटले
आहे की एखाद्या भिक्षूने स्वत: ला ध्यान आणि इतर आध्यात्मिक पद्धतींमध्ये व्यस्त ठेवले पाहिजे, समाजसेवा न करता.
त्यांच्या म्हणण्यानुसार, विवेकानंद यांनी शिकागो येथे झालेल्या जागतिक परिषदेत बोलण्यासाठी अमेरिकेचा
दौरा केला. त्यांनी जगाच्या धर्मातील संसद या नावाने ऐकले होते. जेव्हा तो आला तेव्हा त्याला आढळले की तो फक्त लवकर आला आहे असे नाही तर प्रतिनिधी म्हणून योग्य कागदपत्रांचीही उणीव आहे. अधिकारी त्याला ओळखू शकले नाहीत.
पण प्रोव्हिडन्सला त्याचे मार्ग आहेत. ते प्रोफेसर जे.एच. ला भेटायला आले. हार्वर्ड विद्यापीठातील ग्रीक
विभागातील राइट. ते तासन्तास बोलत राहिले. प्राध्यापक इतके प्रभावित झाले की त्यांनी आपला नवीन मित्र
संसदेमध्ये हिंदू धर्माचा प्रतिनिधी असावा असा आग्रह धरला. स्वामींना योग्य ओळखपत्रे नसल्याचे ऐकून त्यांनी
उत्तर दिले, “स्वामी, तुमच्याकडे आपल्याविषयीचे प्रश्न विचारण्यासारखे म्हणजे सूर्याला सूर्यावरील प्रकाश
देण्याचा अधिकार सांगायला सांगण्यासारखे आहे. Details of Swami Vivekananda in Marathi ” प्रतिनिधींची निवड करण्याच्या प्रभात्याने एका मित्राला एक पत्र लिहिले, “येथे एक माणूस आहे जो आमच्या सर्व विद्वान प्राध्यापकांना एकत्र ठेवण्यापेक्षा जास्त शिकलेला आहे.”
****
11 सप्टेंबर 1893 रोजी स्वामी विवेकानंद बोलण्यासाठी प्रतिनिधी म्हणून संसदेत गेले. प्रथम चिंताग्रस्त, तो
बोलण्याच्या संधीवरुन निघून गेला. शेवटी, तो अशा शब्दांत बोलला जो जगभरात प्रसिद्ध झाला:
बहिणी आणि अमेरिकेचे बंधू.आपण आम्हाला दिलेला उबदार आणि सौहार्दपूर्ण प्रतिसादात प्रतिसाद
मिळाल्यामुळे ते माझ्या हृदयात मनापासून भरलेले आहे. जगातील सर्वात प्राचीन भिक्खूंच्या क्रमाच्या नावाखाली
मी आपले आभार मानतो. धर्मांच्या आईच्या नावाने मी तुझे आभार मानतो, Details of Swami Vivekananda in Marathi आणि सर्व वर्ग आणि संप्रदायातील कोट्यावधी आणि लाखो हिंदूंच्या नावाने मी आपले आभार मानतो, ज्याने जगाला सहिष्णुता आणि वैश्विक मान्यता या दोन्ही गोष्टी शिकवल्या आहेत अशा धर्माशी संबंधित असल्याचा मला अभिमान आहे. मला अशा धर्माशी संबंधित असल्याचा मला अभिमान आहे ज्याने छळ केलेल्या लोकांना आणि पृथ्वीवरील सर्व धर्मांच्या आणि सर्व राष्ट्रांच्या निर्वासितांना आश्रय दिला आहे.
अशा प्रकारे स्वामी विवेकानंदांची संसदेमध्ये जगाशी ओळख झाली. काही ख्रिस्ती धर्मप्रचारक रागावले असले
तरी लोक त्याचे ऐकण्यासाठी गर्दी करीत होते. जेव्हा असे डायनॅमिक स्पीकर अस्तित्वात होते तेव्हा ते हिंदुस्थानात धर्मांतर करण्यासाठी पैसे कसे गोळा करतात? न्यूयॉर्क हेराल्ड यांनी त्यांना “निःसंशयपणे धर्म
संसदेतील महान व्यक्ती म्हणाली. त्यांचे म्हणणे ऐकून घेतल्यावर आम्हाला या विद्वान राष्ट्राला मिशनaries्यांना पाठवणे मूर्खपणाचे वाटते.”
****
संसदेनंतर स्वामींनी संपूर्ण अमेरिका आणि इंग्लंडमध्ये पाश्चिमात्य जगाला वेदांत विषयी उत्तम उपदेश दिले
आणि पाश्चात्य मनाच्या विशिष्ट गरजांसाठी अनुकूलित वाटणारी शिकवण दिली.
ध्यानाच्या योगावरील त्यांचे पहिले पुस्तक एकत्र केले आणि राजयोग म्हणून प्रकाशित केले.
नंतर ज्ञान योगासंदर्भात बौद्धिकदृष्ट्या मागणी करण्याच्या त्यांच्या भाषणांचे संग्रह बाहेर आले आणि शेवटी,
बहुतेक लोक कर्म आणि भक्ती योगास अनुकूल ठरणा appro्या योगाविषयी चर्चा केली. न्यूयॉर्कमधील
हजारो बेटांचे पार्क येथे त्याच्या अत्यंत गंभीर विद्यार्थ्यांशी खासगी चर्चेची मालिका नंतर इंस्पायर्ड टॉक्स म्हणून प्रकाशित झाली.
चार वर्षानंतर, विवेकानंद शेवटी नायकांच्या स्वागतासाठी भारतात परतला. येथे त्यांनी आपल्या बर्‍याच
कल्पनांना व्यावहारिकदृष्ट्या गरिबांची सेवा, शिक्षण, रुग्णालये आणि नैसर्गिक आपत्तीच्या वेळी दिलासा देण्यास सक्षम केले. १ major99 in मध्ये जेव्हा त्याचा भाऊ भिक्षू, रामकृष्ण ऑर्डर ऑफ इंडिया नावाचा स्थायी
मुख्यालय पवित्र झाला तेव्हा एक मोठा दिवस आला. तो आपल्या शिष्यांस म्हणाला,
****
जगाचा इतिहास हा असा आहे की ज्यांचा स्वतःवर विश्वास आहे अशा काही पुरुषांचा इतिहास आहे. तो विश्वास
आतून देवपण कॉल. जेव्हा आपण असीम शक्ती प्रकट करण्यासाठी पुरेसे प्रयत्न करीत नाही तेव्हाच आपण
अपयशी ठरता. माणसाने स्वतःवरचा विश्वास गमावला की मृत्यू येतो. प्रथम स्वत: वर आणि मग देवावर विश्वास
ठेवा. मूठभर बलवान माणसे जगाला हलवतील. Facts of Swami Vivekananda in Marathi आपण शोधले पाहिजे की इतरांचे तारण आहे; आणि इतरांच्या कामात जर आपल्याला नरकात जावे लागले तरीसुद्धा, आपला स्वतःचा तारण मिळवून स्वर्ग मिळवण्यापेक्षा तेवढे जास्त आहे.
नंतर 1899 मध्ये, स्वामी अमेरिकेत परतला. त्यांचे शरीर खूप व्याख्याने आणि प्रवासातून कमकुवत होते तरीही,
तो वर्ग बोलत आणि बोलत राहिला. एका विद्यार्थ्याने वर्णन केल्याप्रमाणे,
चर्चच्या एका जुन्या बाईने त्याला विचारले की त्याने पाप का केले नाही. स्वामींच्या चेह on्यावर आश्चर्य वाटले.
तो म्हणाला, “पण मॅडम, धन्य आहेत माझी पापे. पापामुळेच मी पुण्य शिकलो आहे. हे माझे पुण्य जितके पाप
आहे, ज्याने आज मी जे केले आहे ते बनवले. आणि आता मी पुण्यचा उपदेशक आहे. का?” आपण मनुष्याच्या निसर्गाच्या अशक्त बाजूस राहता आहात का? आपल्याला माहित नाही का की महान ब्लॅकगार्डमध्ये बहुतेक वेळेस संतात हवे असलेले काही पुण्य असते? एक शक्ती असते आणि ती शक्ती स्वतःलाच चांगल्या आणि वाईट म्हणून प्रकट करते. देव आणि भूत विरुद्ध दिशेने वाहात असलेली त्याच नदी आहे. “
ती बाई भयभीत झाली, पण इतरांना समजली. आणि मग स्वामी प्रत्येकामध्ये असलेल्या ईश्वराविषयी बोलू लागले; आत्मा कसा परिपूर्ण, चिरंतन आणि अमर आहे; आत्मा, परमात्मा, प्रत्येक जीवात राहतो.
डिसेंबरमध्ये, विवेकानंद लॉस एंजेलिस, कॅलिफोर्निया येथे गेले आणि तेथे ते बर्‍याचदा मोठ्या प्रेक्षकांना बोलत
राहिले. स्वामींनी नेहमीप्रमाणे आपला संदेश सरळ आणि तडजोड न करता दिला. “प्रॅक्टिकल अध्यात्मांवर इशारे” या व्याख्यानात ते म्हणाले,
“आपण सर्वांपुढे चॅरिटेबल प्रकाशात एकमेकांकडे पाहिले पाहिजे. चांगले होणे इतके सोपे नाही. आपण चांगले
आहात कारण आपण मदत करू शकत नाही. दुसरे वाईट आहे कारण तो मदत करू शकत नाही. जर आपण
त्याच्या पदावर असता तर कोणाला काय माहित होते आपण असता? रस्त्यातली स्त्री किंवा तुरूंगातील चोर ख्रिस्त आहे ज्याचे बलिदान दिले जात आहे की आपण एक चांगला माणूस व्हाल. संतुलनाचा असा नियम आहे.
सर्व चोर आणि मारेकरी, सर्व अन्याय करणारे, दुर्बल, सर्वात वाईट, भुते, हे सर्व माझे ख्रिस्त आहेत. ही माझी
शिकवण आहे. मी त्यास मदत करू शकत नाही. माझा अभिवादन चांगल्या, संतजनांच्या आणि पापी लोकांच्या
पायाला जाऊन आहे. Swami Vivekananda Information in Marathi ते आहेत. माझे सर्व शिक्षक. मी
जसा जास्त जगामध्ये पहातो तसतसे पुरुष आणि स्त्रिया अधिक पहातात, ही खात्री अधिक दृढ होते. मी कोणाला दोष देऊ? कोणाची स्तुती करावी? ढालीच्या दोन्ही बाजू दिसल्या पाहिजेत. “
***
ख्रिसमसच्या दिवशी स्वामींनी “ख्रिस्ताचा संदेश जगाला” असे व्याख्यान दिले. जोसेफिन मॅकलॉड नंतर पुनरावृत्ती होईल म्हणून.
“नासरेथचा येशू,” जेव्हा त्यांनी डोक्यापासून पायपर्यंत पांढरा प्रकाश आणला होता, तेव्हा ख्रिस्ताच्या आश्चर्य
आणि सामर्थ्यामुळे तो हरवला होता हे कदाचित त्यांचे सर्वात उल्लेखनीय भाषण मी ऐकले असेल. मी त्याच्या स्पष्ट प्रभागात इतका प्रभावित झालो होतो की मी त्याच्या मनामध्ये अजूनही उरलेले मोठे विचार व्यत्ययच्या
भीतीपोटी परत जाताना त्याच्याशी बोललो नाही. अचानक तो मला म्हणाला, “हे कसे केले जाते हे मला माहित आहे.” मी म्हणालो, “काय केले आहे?” “ते मुलिगाटावानी सूप कसे तयार करतात! त्यांनी त्यात एक तमालपत्र ठेवले.”
सॅन फ्रान्सिस्कोमध्ये, स्वामी विवेकानंद पुन्हा सार्वजनिक वक्ता म्हणून व्यस्त होते, पुन्हा मोठ्या लोकसमुदायाशी
बोलताना अधिक आवड असलेल्यांसाठी लहान वर्ग ठेवले. हे वावटळीचे वेळापत्रक होते ज्याने त्याला खूप कंटाळले परंतु अमेरिकेत वेदांतला एक मजबूत पाया स्थापित करण्यास मदत केली. आज काही व्याख्याने
मुद्रित स्वरूपात टिकून आहेत. आम्ही ख्रिस्त मेसेंजर आणि वेदांत हा भविष्यकाळातील धर्म यांसह त्याच्या बर्‍याच भाषणांचा समावेश केला आहे. (अमेरिकेतील वेदांत तत्वज्ञानाच्या भविष्यावरील चर्चा).
पाश्चिमात्यतेला विशेष महत्त्व म्हणजे आपण ज्याला स्वाभिमान म्हणतो त्यावरील ताणतणाव. आपल्या दैनंदिन
जीवनात आणि आध्यात्मिक जीवनात ही एक महत्वाची गरज आहे. प्रॅक्टिकल वेदांत व्याख्यानात ते म्हणाले
“स्वतःवरील विश्वासाचा आदर्श आपल्यासाठी सर्वात मोठी मदत आहे. जर स्वतःवरचा विश्वास अधिक
व्यापकपणे शिकवला गेला असता आणि त्याचा अभ्यास केला असता तर मला खात्री आहे की आपल्यात होणा evil्या सर्व दुष्कर्मांचा आणि दु: खाचा नाश झाला असता.”
*** Swami Vivekananda Information in Marathi
मानवजातीच्या संपूर्ण इतिहासात, सर्व महान पुरुष आणि स्त्रियांच्या जीवनात कोणतीही हेतूशक्ती इतरांपेक्षा
सामर्थ्यवान असेल तर ती स्वतःवर विश्वास ठेवते. ते महान व्हावेत या जाणीवेने जन्मलेले ते महान झाले. Swami Vivekananda Information in Marathi एखाद्याला शक्य तितक्या खाली जाऊ द्या; असा काळ आला पाहिजे जेव्हा निराशेच्या तीव्रतेतून तो वरच्या दिशेने जाईल आणि स्वतःवर विश्वास ठेवण्यास शिकायला लागेल. परंतु
आपल्यासाठी हे फार चांगले आहे की आपण सुरुवातीपासूनच हे माहित असले पाहिजे.
स्वतःवर विश्वास ठेवण्यासाठी आपण हे सर्व कडू अनुभव का घेतले पाहिजे? आपण पाहू शकतो की मनुष्य
आणि मनुष्य यांच्यातील सर्व फरक स्वतःवर विश्वास नसल्याच्या अस्तित्वामुळे आहे. स्वतःवर विश्वास सर्वकाही करेल. मी माझ्या स्वत: च्या आयुष्यात याचा अनुभव घेतला आहे आणि अजूनही करत आहे; आणि मी जसजसे मोठे होत आहे तसतसा विश्वास अधिक दृढ होत आहे
तो एक निरीश्वरवादी आहे जो स्वतःवर विश्वास ठेवत नाही. जुना धर्म म्हणतो की तो नास्तिक होता, ज्याला
देवावर विश्वास नव्हता. नवीन धर्म म्हणतो की तो स्वत: वर विश्वास ठेवत नाही असा नास्तिक आहे. पण हा स्वार्थ नाही, कारण वेदांत पुन्हा एकात्मतेचा सिद्धांत आहे. याचा अर्थ सर्वांवर विश्वास आहे, कारण आपण सर्व आहात.
स्वतःवर प्रेम म्हणजे सर्वांसाठी प्रेम, प्राण्यांवर प्रेम, प्रत्येक गोष्टीवर प्रेम, कारण तुम्ही सर्व एक आहात. हा महान
विश्वास आहे जो जग सुधारेल. “
स्वामी विवेकानंद आणखी दोन वर्षे जगणार होते, ज्या देवतेचा कॅथेड्रल मानवी शरीर होता अशा तत्वज्ञानाचे
अथक प्रयत्नांची पराकाष्ठा करीत होते. वयाच्या 39 व्या वर्षी त्यांचे निधन झाले. त्यांच्या मृत्यूपर्यंत, त्यांनी
न्यूयॉर्कच्या वेदांत सोसायटीची स्थापना केली. Swami Vivekananda Information in Marathi त्यांच्या
कामावरून पुढे उत्तर कॅलिफोर्नियाची वेदांत सोसायटी आणि दक्षिण कॅलिफोर्नियाची वेदांत सोसायटी येईल.
दुसर्‍या वेळी त्याने उच्चारलेले शब्द अशा लहान वयात मृत्यूचे स्पष्टीकरण करण्यासाठी मनात येतात, कदाचित
माझ्या शरीराबाहेर पडणे मला चांगले वाटेल व ते वस्त्रांसारखे टाकले जाईल. ” पण मी काम करणे थांबवणार नाही. जोपर्यंत जगाला हे समजत नाही की तो एक देव आहे.